Ogólne

Wywiady dostępne są w zakładce "Dla mediów": https://archiwa.org/dla-mediow

CAS jest instytucją wspólnie prowadzoną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Fundację Ośrodka KARTA. 

Pobierz Statut Centrum Archiwistyki Społecznej.

Do zakresu działalności Centrum, zgodnie z jego statutem, „należy wspieranie inicjatyw społecznych na rzecz zabezpieczania i upowszechniania zbiorów tekstowych, ikonograficznych, filmowych, fonograficznych i innych, dokumentujących pamięć historyczną i dziedzictwo narodowe, rozwijanie sieci współpracy podmiotów podejmujących powyższą działalność i wzmacnianie zaangażowania obywateli w działania na rzecz dokumentowania historii”.

Centrum Archiwistyki Społecznej wyrasta z doświadczenia KARTY, która w ciągu 38 lat stworzyła największe w Polsce archiwum społeczne, a od 2002 roku Ośrodek podejmuje działania na rzecz całej dziedziny – archiwistyki społecznej. Siedem lat temu rozpoczął systemowe wspieranie AS-ów oraz rozwijanie ich sieci. Działania te doprowadziły do zbudowania systemu informacji o polskich archiwach społecznych, wytworzenia narzędzi wspierających ich pracę oraz do stopniowej profesjonalizacji dziedziny, a także do ugruntowania pojęcia w środowiskach lokalnych, wśród naukowców, edukatorów, ludzi kultury.

Ta instytucja jest zaadresowana do ważnej kwestii społecznej, jaką są archiwa społeczne, archiwa tworzone oddolnie, archiwa rodzinne, personalne, lokalne, grup zawodowych, najróżniejsze archiwa tworzone przez różne grupy obywateli - mówił Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotr Gliński. Dodał też: Polskie państwo powinno wspierać wartościowe inicjatywy, działania i działalności. Liczę, że Centrum wzmocni aktywność tysięcy osób w całej Polsce.

Zarówno skala, jak i żywiołowy rozwój tej dziedziny życia społecznego – w istocie emanacji społeczeństwa obywatelskiego – przekroczyły granice skuteczności samej KARTY. Od dawna staraliśmy się znaleźć systemowe wzmocnienie dla tej oddolnej aktywizacji społecznej, a przy ogólnopolskim zakresie działań możliwe to było wyłącznie w relacji z państwem. Ostatnio okazało się, że resort kultury gotów jest poprzeć powołanie Centrum Archiwistyki Społecznej, jako instytucji państwowej współprowadzonej przez Fundację Ośrodka KARTA. Taką bezinteresowną politycznie deklarację przyjęliśmy z wdzięcznością – wyjaśnia Zbigniew Gluza, prezes Ośrodka KARTA.

Na stanowisko pełniącej obowiązki dyrektora Centrum Archiwistyki Społecznej powołana została Katarzyna Ziętal, twórczyni działu Obserwatorium Archiwistyki Społecznej w Ośrodku KARTA i od siedmiu lat jego kierowniczka; odpowiedzialna za stworzenie i realizację koncepcji rozwoju dziedziny od początku jej koordynowania w Ośrodku.

W Polsce działa ponad blisko pięćset AS-ów. Od siedmiu lat obserwuję ten ogólnopolski dziś ruch, jako jedna z jego inicjatorek, i widzę ogromną zmianę, jaka zaszła od czasu, gdy zaczynaliśmy nasze działania. Pojęcie stało się rozpoznawalne i coraz więcej podmiotów wciela w życie ideę archiwum społecznego – w swoich społecznościach, środowiskach, organizacjach, a nawet zakładach pracy. Jako Centrum Archiwistyki Społecznej będziemy mogli działać intensywniej, regularniej i budować długofalowe, spójne strategie. Powstanie CAS jest jednak efektem naszych działań jako Ośrodka i wynika z sukcesu całego przedsięwzięcia. Dlatego zarówno idea, sposób działania, dotychczasowe narzędzia, portale, współpraca z AS-ami – będą oparte na tym, co robiliśmy do tej pory – mówi Katarzyna Ziętal, p. o. dyrektora Centrum Archiwistyki Społecznej.

Do najważniejszych zadań Centrum Archiwistyki Społecznej należeć będzie trwałe zapisywanie historii społecznej Polski, historii społeczności lokalnych oraz środowisk i ruchów obywatelskich; rozwijanie portalu osa.archiwa.org jako ogólnopolskiego centrum informacji o zbiorach archiwów społecznych; wyłonienie liderów AS-ów w regionach i zbudowanie w oparciu o nich ogólnopolskiej sieci; powołanie przestrzeni edukacyjnej służącej wymianie doświadczeń między archiwistami społecznymi; wspieranie AS-ów w ich bieżącej pracy; wprowadzenie archiwistyki społecznej do dydaktyki uniwersyteckiej; zbudowanie koalicji lokalnych na tej we współpracy ze środowiskami regionalnymi, organizacjami pozarządowymi, placówkami samorządowymi oraz archiwami państwowymi i instytucjami kultury.

Więcej informacji znajduje się na stronie archiwa.org oraz archiwa.org/dla-mediow

*
Ośrodek KARTA to niezależna organizacja pozarządowa, prowadząca największe w Polsce archiwum społeczne XX i XXI wieku. Odkrywa, chroni i upowszechnia historię widzianą z perspektywy jednostki. Robi to w taki sposób, że przeszłość staje się źródłem zrozumienia, buduje wspólnotę obywatelską, wspiera pojednanie. 
Ośrodek KARTA jest rzecznikiem środowiska polskich archiwów społecznych. Integruje, promuje i wzmacnia organizacje w Polsce, które zajmują się niezależną, oddolną archiwistyką. Dostarcza też archiwistom bezpłatne narzędzia i wiedzę. W Ośrodku stworzono program do opracowywania i prezentacji zbiorów społecznych w internecie – Otwarty System Archiwizacji.

*
Archiwa społeczne w liczbach:
●        461 archiwów społecznych w Polsce
●        siedem lat działania sieci AS–ów
●        280 miejscowości w Polsce, w których działają archiwa społeczne
●        setki tysięcy ocalonych archiwaliów

Katarzyna Ziętal – absolwentka Instytutu Historycznego na Uniwersytecie Warszawskim o specjalizacji Archiwistyka. W Ośrodku KARTA odpowiadała za dział archiwistyki społecznej. Twórczyni ogólnopolskiego portalu – www.archiwa.org, redaktorka merytoryczna pierwszego polskiego podręcznika dla osób zajmujących się oddolnym dokumentowaniem historii pt. Archiwistyka społeczna, inicjatorka i współtwórczyni Otwartego Systemu Archiwizacji – programu komputerowego i portalu służącego do opisu i udostępniania zbiorów archiwów społecznych, koordynatorka trzech Kongresów Archiwów Społecznych (2015–2019) dla kilkuset uczestników z całej Polski, organizatorka międzynarodowej konferencji o współpracy archiwów społecznych z państwem „Community archives. Models of cooperation with the state” z udziałem prelegentów z Wielkiej Brytanii, Kanady, Niemiec, Włoch, Nowej Zelandii, Chorwacji i Polski, organizatorka i trenerka szkoleń stacjonarnych i internetowych dla archiwów społecznych, redaktorka merytoryczna raportu Archiwistyka społeczna w Polsce. Stan obecny i perspektywy, autorka publikacji z zakresu archiwistyki społecznej, prelegentka na kilkudziesięciu konferencjach naukowych i popularnonaukowych.

*
Kontakt dla mediów:
Ewa Sularz
t. 511 110 703
e.sularz@karta.org.pl
 

W przekazanych zbiorach znalazły się: archiwalia, fotografie, plakaty, dzieła sztuki, mundury, sztandary, odznaczenia i publikacje. Wśród nich między innymi: zdjęcia Ignacego Jana Paderewskiego i gen. Władysława Sikorskiego z ich odręcznymi autografami oraz kolekcja prezentująca przyjazd żołnierzy Błękitnej Armii gen. Józefa Hallera do Polski. 

Więcej informacji na stronie dzieje.pl.

Podczas ponownego otwarcia Muzeum, będzie miał miejsce wernisaż wystawy czasowej "Wola w Muzeum", na której zostaną zaprezentowane między innymi plakaty z kolekcji Muzeum. 

Warsztaty organizowane są przy współpracy katowickiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności w Katowicach oraz Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Rodzina Policyjna 1939 r. Jednym z poruszanych tematów jest stan wojenny w Polsce i na Górnym Śląsku. Spotkania będą miały miejsce w lutym, marcu i maju 2020.

Więcej informacji na stronie dzieje.pl.

Na wystawie zaprezentowano pamiątki z okresu przebywania Ryszarda Kaczorowskiego w Białymstoku - miejscu jego urodzenia oraz z dalszymi losami na emigracji w Londynie. Zbiory są skatologowane i udostępniane na Uniwersytecie w Białymstoku. 

Więcej informacji na portalu dzieje.pl. 

Zapraszamy do obejrzenia kilkuminutowego filmu dotyczącego Otwartego Systemu Archiwizacji. System OSA został stworzony z myślą o archiwistach społecznych, aby poprzez profesjonalne opracowywanie zbiorów, upowszechniać i zabezpieczać lokalne dziedzictwo kulturowe.

Realizacja filmu: Pola Krzesiak, Monika Krzesiak / figastudio

Jeśli Wasze zbiory nie są jeszcze w systemie OSA (https://osa.archiwa.org/), zachęcamy, by wkrótce tam trafiły.

Albumy fotograficzne z archiwalnymi zdjęciami są interesującymi obiektami nie tylko ze względu na fotografie, które zawierają, ale też sposób wykonania albumów – zdarza się, że mają ozdobną okładkę czy zdobienia wewnątrz. Przystępując do opisania zdjęć z albumu, warto zwrócić uwagę na układ zdjęć (czy np. jest chronologiczny) oraz podpisy pod wszystkimi fotografiami. Dla archiwisty bardzo ważne będzie, czy fotografie  można swobodnie wyjmować z kart albumu, czy są one trwale do nich przytwierdzone. Jeśli zdjęcia zostały np. przyklejone, nie możemy ich odrywać, bo mogą ulec zniszczeniu.  

Jeśli zdjęcia z albumu wyjmują się, nie będziemy mieli problemów podczas skanowania. Jeśli nie – zwróćmy uwagę na to, czy karty dają się łatwo rozdzielić (np. album wymaga tylko rozszycia), wtedy łatwiej będzie skanować przytwierdzone do nich zdjęcia. 

Przy wszystkich czynnościach pamiętajmy o tym, żeby nie uszkodzić archiwalnego obiektu.