Miasto Szczuczyn zostało założone pod koniec XVII wieku przez Stanisława Antoniego Szczukę – przyszłego podkanclerzego litewskiego, który uzyskał dla tej miejscowości prawo miejskie magdeburskie od króla Jana III Sobieskiego 2 listopada 1692 roku. Najcenniejszym zabytkiem, nie tylko tego miasta, ale tej części Polski jest barokowy kompleks klasztorno – kościelny wzniesiony jako wotum Wiktorii Wiedeńskiej przez St. A. Szczukę przy udziale finansowym króla Jana. To właśnie w nim przez sto lat działało jedne z bardziej prestiżowych kolegium pijarskich w Polsce. Miasto w swej często burzliwej historii przeżywało wzloty i upadki – od miasta prywatnego podkanclerzego, przez siedzibę powiatu po siedzibę gminy.
Od 2018 roku zbiory Biblioteki w Szczuczynie obejrzeć można w Otwartym Systemie Archiwizacji.
